بسیاری از والدین تصور میکنند که پوسیدگی دندانهای کودکانشان بر اثر مصرف قطره آهنی است که توسط پزشک متخصص کودکان از 6-4 ماهگی تجویز میگردد. در این بحث در ابتدا مروری اجمالی در مورد اهمیت آهن در سلامت کودک و تاثیر آن بر روی دندانها خواهیم داشت.
آهن به عنوان جز تشکیل دهنده هموگلوبین و میوگلوبین نقش مهمیدر جهت تامین اکسیژن موردنیاز سلولها ایفا میکند.
همچنین نقش بسزایی در عملکرد صحیح سیستم ایمنی دارد. بطور معمول برای رشد سریع نوزادان و نوپایان نیاز به آهن فراوانی میباشد. میزان آهن موجود در شیر مادر جهت تامین نیازهای کودک تا 6-4 ماهگی کافی است.
پس از آن جهت تامین آهن مورد نیاز بدن، مکملهای حاوی آهن که رایجترین آنها قطره آهن میباشد توسط پزشک کودک تجویز میشود.
آهن اصولا در گوشت قرمز، تخم مرغ، ماهی، لوبیا، عدس و برخی سبزیجات یافت میشود. مواد فوق در کنار مکملهای تجویز شده میتوانند به تامین آهن مورد نیاز بدن کودک کمک کنند.
کمبود آهن در آغاز زندگی باعث ایجاد مشکلات رفتاری و عملکرد هوشی و حرکتی پایین خواهد شد. کمبود آهن در شیرخواران میتواند سبب کاهش رشد طبیعی کودک، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها، خستگی زودرس و کم اشتهایی شود.
همچنین کمبود آهن موجب کم خونی ناشی از فقر آهن میشود که با علائم بالینی ضعف، خستگی، رنگ پریدگی، کرختی و سوزش دست و پا همراه است.
اثر قطره آهن بر پوسیدگی دندان
مطالعات متعددی نشان دادهاند که قطره آهن نه تنها سبب پوسیدگی دندانی نمیشود بلکه تا حدودی سبب پیشگیری از پوسیدگی نیز میگردد.
مهمترین عارضه استفاده از قطره آهن بر روی دندانها، تغییر رنگ به صورت خطوط قهوه ای تیره تا سیاه رنگ است. قطره آهن حاوی یون رنگی بوده که پس از حل شدن در بزاق دهان با رسوب بر روی شیارها و خلل و فرج دندانها سبب تغییر رنگ دندان میشود.
متاسفانه این باور نادرست در بسیاری از والدین نهادینه شده است که قطره آهن موجب خرابی دندانهای کودک شده است. در صورتی که هنوز مدارک و مطالعات کافی جهت اثبات این ادعا وجود نداشته و تنها تغییر رنگ دندانها به دنبال مصرف قطره آهن به اثبات رسیده است.
دستوراتی جهت کم کردن میزان تغییر رنگ دندانها
- جهت کاهش تماس مستقیم قطره آهن با دندانها بهتر است آن را توسط قطره چکان در خلفیترین قسمت دهان ریخته و بلافاصله بلعیده شود و کودک آن را در دهان خود نگه ندارد.
- پس از مصرف، مقداری آب به کودک داده شود تا دهان او تمیز شود.
- میتوان از یک پارچه تمیز و مرطوب برای پاک کردن دندانهای کودک استفاده نمود.
- جهت کاهش احتمال رنگ پذیری آهن، رقیق کردن آن با آب سیب و یا آب پرتقال مفید است. ویتامین c موجود در آب پرتقال جذب آهن را تسریع میکند.
- هرگز آهن را با شیر رقیق نکنید، زیرا شیر سبب اختلال در جذب مناسب آهن میشود.
درمان تغییر رنگ ناشی از قطره آهن
در موارد خفیف تغییر رنگ معمولا نیاز به درمان نمیباشد و در موارد تغییر رنگ شدیدبا متخصص دندانپزشکی کودکان در این زمینه مشورت کنید.
هرگز از خمیر دندانهای سفیدکننده، دهان شویهها و سایر محصولات موجود در داروخانهها برای سفیدکردن دندانهای کودک خود استفاده نکنید، زیرا این محصولات برای بزرگسالان بوده و برای کودکان مناسب نمیباشد.