از تولد تا 3 سالگی
- اولین معاینه دندانپزشکی در عرض 6 ماه پس از رویش اولین دندان شیری باشد و دیرتر از دوازده ماهگی نگردد.
- از بوسیدن لب‌های نوزادان و شیر خواران و همچنین چشیدن قاشق غذای آنها به منظور کنترل دمای آن پرهیز شود، چرا که از این طریق میکروب‌های پوسیدگی زا از بزرگسالان به شیرخواران منتقل میگردد.
- از دادن شیشه شیر یا شیشه محتوی نوشیدنی‌های شیرین شده در طول روز و مخصوصا هنگام خواب نیم روز یا خواب شبانه پرهیز گردد.
- چرا که موقع خواب ترشح بزاق کاهش یافته و شستشوی خود به خودی دندانها صورت نمی‌گیرد و باقی ماندن قطرات شیر و یا شربت بر روی دندانها باعث پوسیدگی زود هنگام دوران شیرخوارگی میشود.
- در صورتی که دادن شیشه شیر در هنگام خواب عادت شده باشد باید کودک در هنگام تغذیه از شیشه شیر در آغوش والدین نگه داشته شود و به محض تمام شدن آن، دندانهای کودک با یک پارچه تمیز و نرم، پاک شده و بدون شیشه شیر در رختخواب قرار گیرد.
- در خصوص تغذیه از پستان مادر نیز وضعیت به همین گونه است. اگر ضرورتی برای مکیدن بیشتر وجود داشته باشد، استفاده از پستانک بر شیشه شیر ارجحیت دارد و یا محتوای شیشه صرفا به آب محدود شود.
- والدین کودک باید همیشه به طور مستقیم در روند مسواک زدن کودک مشارکت کنند. زیرا کودکان این گروه سنی هنوز مهارت دستی کافی برای حذف مناسب پلاک و مواد غذایی باقی مانده از تمام سطوح دندانهای خود را ندارند.
- حداقل روزی یک بار ترجیحا بعد از مصرف غذا و قبل از خواب شبانه دندانهای کودک تمیز گردد.
- برای این کار کودک را در آغوش گرفته و یا از وضعیت زانو به زانو برای مسواک زدن استفاده نمایید.
- حداقل زمان لازم برای مسواک زدن 1 دقیقه می‌باشد.
- یک مسواک مرطوب با موهای نرم و سایز کوچک سر توصیه میشود.
- برای کودکی که قابلیت خارج کردن مواد را از دهان ندارد، بایستی از خمیر دندان بدون فلوراید یا تنها مقدار بسیار کمی(اندازه یک دانه برنج) از خمیر دندان فلوراید دار استفاده نمود و آن را با انگشت بین موهای مسواک فشرده نمود.
- کودکان میتوانند فلورایدتراپی موضعی نظیر وارنیش فلوراید را در مطب و زیر نظر دندانپزشک دریافت کنند.
- مصرف مکمل‌ها و قرصهای فلوراید بستگی به میزان فلوراید آب آشامیدنی محل سکونت داشته و بدون اجازه دندانپزشک کودکان، منع مصرف داشته و نباید استفاده گردد.
3سالگی تا 6 سالگی
- به سبب تبلیغات تجاری در تلویزیون و شبکه‌های مجازی و نیز تشویق دوستان مصرف انواع تنقلات و خوراکی‌های پوسیدگی زا افزایش می‌یابد.
- به علاوه اکثر کودکان زمان زیادی را جدا از والدین و در مهد کودک‌ها و یا سایر مؤسسه‌های آموزشی سپری می‌نمایند و این عوامل، کنترل رژیم غذایی و مراقبت‌های دهان و دندان را در این گروه سنی با مشکل مواجه می‌کند.
- در این راستا مشاوره با دندان پزشک متخصص کودکان، می‌تواند راهکار‌های مناسبی را در زمینه ی تغذیه کودک و معرفی تنقلات مفید در اختیار والدین قرار دهد.
- والدین باید در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به کودک کمک کنند. زیرا هنوز توانایی‌های حرکتی کودک به حدی نرسیده است که کاربرد مناسب مسواک و نخ دندان را برای او ممکن کند.
- کودکان در این سنین می‌خواهند مستقل باشند و دوست دارند که خودشان مسواک بزنند. توصیه میشود که پس از هر وعده ی غذایی، کودک بدون نظارت والدین مسواک کنند، ولی شب موقع خواب والدین دندانها را تمیز کنند.
- کاربرد خمیر دندان حاوی فلوراید، با نظارت والدین توصیه میشود. مقدار کمی‌خمیر دندان (اندازه یک نخود) روی مسواک قرار داده شود و باید به کودک آموزش داده شود که پس از مسواک زدن محتوای دهانش را خالی کند.
- استفاده از نخ دندان از 3سالگی توصیه میشود و وظیفه ی آن بر عهده ی والدین می‌باشد.
- میتوان از هر دو نوع مسواک برقی و دستی استفاده نمود. استفاد ه از مسواک‌ها با طرح‌های کارتنی و رنگی که باعث جذاب بودن آنها میگردد، توصیه میشود چرا که پذیرش مسواک زدن را در کودکان افزایش میدهد.
- کاربرد دهان شویه‌های حاوی فلوراید در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی‌شود چرا که اکثر کودکان پیش دبستانی توانایی ممانعت از بلعیدن این محلول‌ها را ندارند.
- فلورایدتراپی در مطب با توجه به ریسک پوسیدگی در کودک (2 تا 4 مرتبه در سال ) ، توصیه میشود.
- مصرف مکمل‌های فلوراید بستگی به میزان فلوراید آب آشامیدنی محل سکونت داشته و با اجازه دندان پزشک متخصص کودکان و با در نظر گرفتن رسیک پوسیدگی، تجویز میگردد.
6 سالگی تا 12 سالگی
- در این رنج سنی کودک به خوردن تنقلات و اسنک روی می‌آورد، از طرفی دندانهای دائمی‌شروع به رویش می‌نمایند؛ بنابراین توجهات بیشتری باید معطوف سلامت دندانها گردد.
- استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید به صورت روزانه توصیه میشود.
- اگرچه مسواک زدن پس از هر وعده غذایی ایده آل است ولی برای این گروه سنی عملی نمی‌باشد.
- توصیه مناسب، مسواک زدن دقیق دندانها با خمیر دندان حاوی فلوراید و ماساژ لثه‌ها قبل از خواب شب و همچنین هنگام صبح پس از صرف صبحانه می‌باشد. پس از ناهار تنها شستن دهان با آب کفایت می‌کند.
- در این دوره سنی لازم است که والدین همچنان بعنوان ناظر فعال در مراقبت‌های دهانی کودکان باقی بمانند.
- بدلیل آنکه فعالیتهای حرکتی ظریف در این دوره در حال تکامل است، کمک والدین برای تمیز کردن سطح باکال ( سطح خارجی ) دندانهای آسیای فک بالا و سطح لینگوال ( سطح داخلی ) دندانهای آسیای فک پایین، لازم می‌باشد.
- با افزایش ابعاد دهان و تعداد دندانها، مسواک‌های بزرگتر توصیه میشود.
- مسواک‌های دارای موهای نایلونی نرم توصیه میشود.
- انواع مسواک‌های مکانیکی نیز در بازار موجود بوده که می‌تواند در تمیز کردن دندانهای کودک مفید باشد. سرهای کوچکتر مسواک، استفاده از رنگهای روشن تر، شخصیت‌های کارتونی محبوب و داشتن تایمر، برخی از ویژگی‌های این مسواک‌های برقی است که آنها را برای کودکان و نوجوانان جذاب می‌کند.
- استفاده از نخ دندان ضروری می‌باشد.کمک والدین در سنین پایین تر لازم می‌باشد ولی از حدود10 سالگی کودک مهارت استفاده از نخ دندان را بدست می‌آورد.
- استفاده نامناسب از نخ دندان به صورت حرکت ناگهانی آن در سطوح بین دندانی می‌تواند به لثه آسیب برساند. به محض اینکه نخ دندان از محل تماس دندانها عبور کرد، نخ دندان باید بدقت یک سطح دندان را تمیز کند و سپس بر روی سطح مقابل به کار برده شود و از رفتن نخ به ناحیه ی زیر لثه ( به اندازه یک میلیمتر ) باید اطمینان حاصل شود.
- با افتادن دندانهای شیری و رویش دندانهای دائمی، لثه ممکن است حساس یا حتی متورم شود که این امر سبب بی میل شدن کودک برای شستشوی دقیق دهان میشود.
- باید کودک را آگاه نمود که تمیز کردن این نواحی با مسواک لازم بوده و به حفظ سلامت لثه و بافتهای دهان کمک می‌کند.
- استفاده هفتگی دهان شویه‌های حاوی فلوراید برای کودکان مستعد به پوسیدگی بلامانع است.
- فلورایدتراپی موضعی در مطب حتما توصیه میگردد.
- گذاشتن شیارپوش برای دندانهای تازه رویش یافته مخصوصاً دندان 6 و 7 توصیه میگردد.
- مصرف قرصهای فلوراید باتوجه به میزان فلوراید آب آشامیدنی منطقه و زیر نظر دندانپزشک تجویز میگردد.
- مصرف آدامس‌های حاوی زایلیتول، دارای اثر ضد پوسیدگی بوده و مصرف آنها توصیه میگردد.
